Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 r. Nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL.
(Tomasz Łępa)
Informacje o odznaczonych
Marian Ludwik Strycharz
Od 1966 r. pracował jako konstruktor w WSK 'PZL-Mielec'. Od października 1980 r. działał w zakładowych strukturach NSZZ 'Solidarność', jako członek Komisji Zakładowej, a następnie jako przewodniczący KZ w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Komunikacyjnego (OBR SK ). Po wprowadzeniu stanu wojennego dwukrotnie uczestniczył w strajkach w OBR SK współtworzył również podziemne struktury 'Solidarności': Tymczasową Komisję Regionalną NSZZ 'Solidarność' Ziemia Mielecka oraz RKW NSZZ 'Solidarność' Ziemi Mieleckiej. W ramach działalności opozycyjnej m.in.: redagował i drukował ulotki, kolportował wydawnictwa bezdebitowe, był zaangażowany w działalność Klubu Inteligencji Katolickiej w Mielcu.
Stanisław Franciszek Stachowicz
W latach 1975-1983 pracował w Mieleckim Przedsiębiorstwie Budowlanym (MPB). W latach 1980-1981 pełnił funkcje przewodniczącego Komitetu Założycielskiego NSZZ 'Solidarność' w MPB, a następnie etatowego przewodniczącego Komisji Zakładowej tego związku oraz członka Zarządu MKR Regionu Rzeszów. Od 13 grudnia 1981 r do 17 czerwca 1982 r. był internowany w Ośrodku Odosobnienia w Załężu k. Rzeszowa. Po zwolnieniu z internowania działał jako członek RKW NSZZ 'Solidarność' w Rzeszowie oraz przewodniczący MKK NSZZ 'Solidarność' w Mielcu. Kontaktował się z przedstawicielami 'Solidarności' z innych regionów Polski, redagował i drukował ulotki, kolportował wydawnictwa bezdebitowe, był zaangażowany w działalność Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Rzeszowie i Mielcu.
Danuta Irena Maziarska
Od 1974 r. pracowała jako nauczycielka m.in. historii w Zespole Szkół Technicznych (ZST) przy WSK 'PZL-Mielec'. W 1980 r. współorganizowała KZ NSZZ 'Solidarność' w ZST. Pełniła następnie m.in. funkcję członka MKR Zarządu Regionu Rzeszów NSZZ 'Solidarność'. W związku z zaangażowaniem w działalność związkową 16 grudnia 1981 r. została zatrzymana i przesłuchana w KM MO w Mielcu. W ramach represji w kolejnych latach była wzywana na tzw. rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze, odsunięto ją również od prowadzenia zajęć w starszych klasach ZST. W latach 1984-1989 współpracowała z Solidarnością Walczącą oraz działała w Duszpasterstwie Ludzi Pracy przy parafii św. Mateusza w Mielcu oraz w Ruchu Apostolatu Emigracyjnego w Lublinie.
Andrzej Feliks Osnowski
Od 1972 r. pracował jako nauczyciel historii w II Liceum Ogólnokształcącym w Mielcu. W 1980 r. współorganizował KZ NSZZ 'Solidarność' w miejscu pracy. Pełnił następnie m.in. funkcję członka MKR Zarządu Regionu Rzeszów NSZZ 'Solidarność'. 16 grudnia 1981 r. został zatrzymany i przesłuchany w KM MO w Mielcu. Swoją postawą, m.in. noszeniem znaczka 'Solidarności' oraz wypowiedziami odwoływał się do etosu NSZZ 'Solidarność'. Ze względu na donosy, że podczas prowadzonych lekcji historii krytycznie wypowiada się na temat PRL i jej sojuszników, zajęcia te były poddawane częstym hospitalizacjom przez dyrekcję szkoły. W latach 1981-1986 funkcjonariusze SB przeprowadzali z nim ponadto systematyczne rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze oraz dokonywali rewizji w jego mieszkaniu.
Jak podkreśla Stanisław Stachowicz , o wolność trzeba zawsze zabiegać.
Krzyże Wolności i Solidarności zostały wręczone w Rzeszowie 44 działaczom opozycji antykomunistycznej w okresie PRL. W imieniu Prezydenta RP odznaczenia wręczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Łukasz Kamiński. Wśród odznaczonych znalazły się osoby prowadzące działalność niepodległościową przed 1980 r. i w latach 1982-1989 na terenie ówczesnych województw: krośnieńskiego, przemyskiego, rzeszowskiego i tarnobrzeskiego oraz jedna osoba z dawnego województwa katowickiego. Zaszczytu tego dostąpili także czterej mieszkańcy miasta Mielca: Marian Strycharz Danuta Maziarska Andrzej Osnowski oraz Stanisław Stachowicz.
