Do 12 kwietnia można oglądać wystawę pt. „Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej” na skwerze im. Stefana Żeromskiego. Ekspozycja jest prezentowana w związku z Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Mówi Dariusz Skrzyniarz z Centrum Edukacyjnego IPN „Przystanek Historia” w Kielcach:
Wystawa składa się z 15 bogato ilustrowanych plansz. Przybliża tytułowe zagadnienie pokazując wybrane aspekty polskiej pomocy zarówno indywidualnej jak i zorganizowanej, podejmowanej na terenie okupowanej Polski, ale również poza jej granicami poprzez polskie władze na uchodźstwie i jako indywidualne inicjatywy polskich dyplomatów. Wystawa przedstawia również szerszy kontekst okupacyjnej rzeczywistości i terroru okupanta, a także represje, które dotknęły osoby zaangażowane w pomoc Żydom. Nie pomija również problemu donosicielstwa i innych działań części Polaków utrudniających udzielanie pomocy.
Wykorzystane zdjęcia pochodzą z Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum w Przeworsku, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Państwowego w Krakowie, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, Wikimedia Commons oraz prywatnych zbiorów Ludwika Majkuta, Mateusza Szpytmy, Krystyny Esteves, ze zbiorów rodziny Lipińskich, Igora Witowicza, ks. Piotra Walendzika, Leona Chameidesa, Jerzego Bandera, Marii Urbanowicz, Grzegorza Łubczyka i z publikacji: Grzegorza Górnego Sprawiedliwi. Jak Polacy ratowali Żydów przed zagładą, Warszawa 2013; Polacy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci (www.sprawiedliwi.org.pl); The Encyclopedia of the Righteous Among the Nations – Rescuers of Jews during the Holocaust, Jerusalem 2004.
Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką
To święto przypada 24 marca – w rocznicę zamordowania przez Niemców rodziny Ulmów z Podkarpacia oraz ukrywanych przez nich Żydów z rodzin Goldmanów, Didnerów i Grünfeldów. Dzień ten ustanowiono, jak zapisano w treści ustawy, „w hołdzie Obywatelom Polskim – bohaterom, którzy w akcie heroicznej odwagi, niebywałego męstwa, współczucia i solidarności międzyludzkiej, wierni najwyższym wartościom etycznym, nakazom chrześcijańskiego miłosierdzia oraz etosowi suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, ratowali swoich żydowskich bliźnich od zagłady zaplanowanej i realizowanej przez niemieckich okupantów”.
Inne materiały IPN na temat Polaków ratujących Żydów:
– Opracowanie dra Tomasza Domańskiego z Referatu Badań Historycznych w kieleckiej Delegaturze IPN pt. „Stan badań nad pomocą świadczoną Żydom przez ludność polską w okresie II wojny światowej na okupowanych terenach województwa kieleckiego” – https://kielce.ipn.gov.pl/kie/broszury-edukacyjne-i-d/176829,Stan-badan-nad-pomoca-swiadczona-Zydom-przez-ludnosc-polska-w-okresie-II-wojny-s.html
– Artykuł dra Tomasza Domańskiego pt. „Mieszkańcy wsi zamordowani i represjonowani za pomoc Żydom” – https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/84554,Mieszkancy-wsi-zamordowani-i-represjonowani-za-pomoc-Zydom.html
– Portal IPN o rodzinie Ulmów – https://ipn.gov.pl/pl/rodzina-ulmow
– Spot na Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – https://www.youtube.com/watch?v=aWJLqw4zpmo
