Dzisiejsze Boże Narodzenie zdominowane jest przez krzykliwe wystawy sklepowe, kolorowe iluminacje ulic, „gorączkę przedświąteczną” oraz wszechobecne wyobrażenie św. Mikołaja z reklam. Porównując je do okresu Bożego Narodzenia jeszcze sprzed kilkudziesięciu lat, można zauważyć, jak bardzo podatna na zmiany jest kultura i tradycja. Przyjrzyjmy się, jakie zwyczaje panowały w polskiej tradycyjnej kulturze ludowej w tym szczególnym okresie.
O tradycjach okresu Bożego Narodzenia w polskiej kulturze ludowej opowiada Jacek Tejchma, etnograf:
– okres adwentu, post, gęsina, restrykcyjny post za panowania Bolesława Chrobrego, symbolika śledzia, miasta hanzeatyckie, prace rolnicze, ludowe przysłowia pogodowe;
– dzień św. Łucji (przysłowia, symbolika, kalendarz, zakazane prace, wróżby pogodowe);
– tradycja związana z choinką, ozdoby świąteczne, przygotowanie do świąt, przeżywanie świąt;
– potrawy postne, wróżby wigilijne;
– przesądy związane z kolacją wigilijną, wróżby dla panien i nie tylko.
Jak górale przygotowują się do Świąt Bożego Narodzenia?
Opowiada Pan Kazimierz z Dzianisza, w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim.
Opowiada Pani Wanda z Zakopanego.
O dawnych tradycjach bożonarodzeniowych Puszczy Sandomierskiej opowiada Elżbieta Skromak – etnolog, regionalistka.
O lasowiackich tradycjach bożonarodzeniowych opowiada Anna Rzeszut, propagatorka kultury ludowej.
Z gośćmi rozmawiali: Marta Górecka i Tomasz Łępa.
(Rozmowy archiwalne Radio Leliwa.)
