W Zamku Królewskim w Sandomierzu odbyła się Gala Świętokrzyskiej Nagrody Muzealnej im. Tadeusza Włoszka oraz Wojewódzka Inauguracja Europejskich Dni Dziedzictwa 2024.
Tegoroczna uroczysta gala wręczenia Świętokrzyskiej Nagrody Muzealnej im. Tadeusza Włoszka odbyła się 13 września w Sali Rycerskiej Zamku Królewskiego
w Sandomierzu. Zarząd Województwa Świętokrzyskiego już po raz piąty przyznał nagrody za osiągnięcia w zakresie działalności muzealnej w następujących kategoriach: wystawa, publikacja, edukacja, konserwacja zbiorów.
W kategorii wystawa – nagrodę otrzymała Iwona Rajkowska – kurator wystawy „Polski mężczyzna 1910-2010”, której kandydatura zgłoszona została przez Muzeum Narodowe w Kielcach. Warto zaznaczyć, że wyróżniona wystawa poświęcona była postaci męskiej jako motywowi głównemu przedstawienia w malarstwie i rzeźbie, w średnim i dużym formacie, w oryginalnych ujęciach polskich artystów. Wśród znanych postaci na tej wystawie znalazły się ciekawe portrety m.in. aktora Aleksandra Bardiniego, kolekcjonera Feliksa Jasieńskiego, tyczkarza Władysława Kozakiewicza, aktora kultowego serialu Wojna domowa Kazimierza Rudzkiego, twórcy polskiego czekoladowego ptasiego mleczka Jana Wedla czy pisarza Emila Zegadłowicza. W imieniu laureatki nagrodę odebrał prof. dr hab. Robert Kotowski, dyrektor Muzeum Narodowego w Kielcach.
W kategorii publikacja – nagrodę otrzymał zespół autorski: dr hab. Mikołaj Getka Kenig, prof. PAN, dr hab. Tomisław Giergiel, Karolina Gara, Łukasz Piotr Młynarski, prof. dr hab. Leszek Andrzej Wierzbicki za wydawnictwo „Jerzy Ossoliński – magnat z Sandomierza”. Zgłoszenie to wpłynęło z Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Należy podkreślić, że katalog wydany został jako publikacja towarzysząca wystawie, zawiera opis różnorodnych aspektów działalności politycznej „magnata z Sandomierza” oraz związki rodu Ossolińskich z regionem sandomierskim. Publikacja składa się z trzech modułów: 1. Kalendarium życia Jerzego Ossolińskiego. 2. Teksty przygotowane przez historyków badających zarówno sylwetkę magnata, historię rodu Ossolińskich czy fundacje sakralne i świeckie. 3. Bogato ilustrowany katalog obiektów, prezentujący wszystkie zabytki zaprezentowane na wystawie.
Mówi dr hab. Mikołaj Getka Kenig, prof. PAN:
W kategorii edukacja muzealna, nagrodę otrzymali pracownicy Muzeum Wsi Kieleckiej – Leszek Gawlik oraz dr Krzysztof Karbownik za „Piknik etnograficzno-historyczny pt. Wytopki Ołowiu”. W 2023 r. Muzeum Wsi Kieleckiej po raz 31. zaprosiło na Wytopki Ołowiu, piknik naukowo-etnograficzny nawiązujący do słynnych Dymarek Świętokrzyskich i imprezy Żelazne Korzenie. Jednym
z pomysłodawców, uczestników i prowadzących był prof. Wacław Różański, zasłużony dla Kielc i regionu metalurg z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, który postulował o organizację podobnej imprezy ale poświęconej tym razem otrzymywaniu metali nieżelaznych. Inspiracją były tradycje górnictwa i hutnictwa kruszcowego, które rozwijały się w okolicach Chęcin. Odwiedzający Park Etnograficzny w Tokarni mogli zapoznać się z dawnymi technikami wytopu ołowiu i miedzi, w tym z tzw. „polskim sposobem otrzymywania ołowiu”, przyjrzeć się pokazom tradycyjnego kowalstwa, wypalania węgla drzewnego, pozyskiwania dziegciu metodą „garnek na garnek” i otrzymywania miedzi metodą elektrolizy. Całemu wydarzeniu towarzyszyły prelekcje, wykłady i warsztaty.
W kategorii konserwacja zbiorów, nagrodę otrzymał Paweł Kołodziejski za konserwację Stara 28 Osinobusa. Kandydat zgłoszony został przez Muzeum Przyrody i Techniki „Ekomuzeum” im. Jana Pazdura w Starachowicach. Warto podkreślić, że Muzeum Przyrody i Techniki „Ekomuzeum” im. Jana Pazdura w Starachowicach zgodnie ze swoim statutem, gromadzi wszystkie modele ciężarówek Star, które zostały wyprodukowane przez Fabrykę Samochodów Ciężarowych w Starachowicach. W 2021 r. zakupiło również Stara 28 z 1988 r. Jego nazwa osinobus nawiązuje do nazwy wsi Osiny pod Częstochową, gdzie niegdyś znajdowała się siedziba Zakładu Budowy Maszyn. Dzięki staraniom Pawła Kołodziejskiego dokonano konserwacji pojazdu, który poza ekspozycją będzie wyruszał na trasy zwiedzania szlakiem ciężarówki Star po Starachowicach.
Zarząd województwa przyznał również nagrodę honorową „Za działalność muzealną”, którą otrzymał Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu za wieloletnią, konsekwentną ochronę unikatowego dziedzictwa przemysłowego w części materialnej jak i zachowania i wykorzystywania dawnych technologii przemysłowych stworzonych i wykorzystywanych w Zabytkowym Zakładzie Hutniczym w Maleńcu. Należy zwrócić uwagę, że Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu jest unikatową instytucją o charakterze muzealnym, utworzoną w oparciu o kompletnie zachowany historyczny obiekt przemysłowy – wodne założenie energetyczne, wodne koła napędowe, zespół dawnych urządzeń technicznych działających w ciągu technologicznym, udokumentowaną tradycyjną technikę produkcji i kontynuowane tradycje zawodowe mieszkańców.
Ponadto Zarząd Województwa postanowił dodatkowo wyróżnić i uhonorować zasłużoną dla rozwoju oświaty i wspierającą inicjatywy prospołeczne, mieszkankę gminy Samborzec, Janinę Grębowiec.
Uroczystszą galę oraz wojewódzką inaugurację Europejskich Dni Dziedzictwa 2024 zakończył koncertu polskiej muzyki filmowej, podczas którego wystąpili Marzena Trzebińska (sopran) oraz Jakub Milewski (baryton) wraz z zespołem muzyki wiedeńskiej Strauss Ensemble pod artystyczną dyrekcją Artura Jaronia.
Nagrody wręczali: wicemarszałek województwa świętokrzyskiego Grzegorz Socha, a także członkowie zarządu województwa Anita Koniusz oraz Andrzej Pruś.
Oprócz wyróżnienia oraz docenienia pracy muzealników przyznawana nagroda ma również na celu upamiętnienie jej patrona – Tadeusza Włoszka (1843-1933) zasłużonego dla ziemi świętokrzyskiej kustosza i regionalisty.
Współorganizatorami uroczystej gali w Zamku Królewskim w Sandomierzu był Departament Edukacji, Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego oraz Muzeum Zamkowe w Sandomierzu.
